Dwóch świętych jezuitów

7 września obchodzimy wspomnienie liturgiczne dwóch jezuitów – św. Melchiora Grodzieckiego SJ oraz św. Stefana Pongracza SJ.

Św. Melchior Grodziecki SJ (ur. w 1582 lub 1584 r. w Cieszynie, zm. w 1619 r. w Koszycach) – jezuita, prezbiter, męczennik i święty Kościoła katolickiego.

Pogląd, że pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej herbu Radwan mieszkającej we wsi Grodziec okazał się błędny. W rzeczywistości urodził się w Cieszynie w mieszczańskiej rodzinie Grodskich.

Studia rozpoczął w Wiedniu u jezuitów; w 1602 r. został przyjęty do Sodalicji Mariańskiej. Po zakończeniu studiów, w roku 1603 wstąpił do jezuickiego nowicjatu w Brnie. Śluby złożył w 1605 r., a następnie odbywał praktyki w Brnie i w kłodzkim kolegium jezuitów. Aby móc uczyć w liceach przebywał rok w seminarium w Budziejowicach. W roku 1608 wrócił do Kłodzka, by uzupełnić wykształcenie muzyczne.

W Pradze ukończył studia filozoficzne i teologiczne i w 1614 r. został wyświęcony na kapłana. Tu spędził też pierwsze lata kapłańskie oddany pracy kaznodziejskiej, a od 1616 r. był rektorem bursy ubogich.

Po wybuchu wojny trzydziestoletniej udał się do Koszyc służąc jako kapelan wojskom polskim i czeskim. Gdy Jerzy Rakoczy zdobył Koszyce, przebywał na zamku wraz ze Stefanem Pongraczem – jezuitą i księdzem kanonikiem Markiem Križem. Nieprzyjaciele wdarli się na zamek, aresztowali ich i wydali na nich wyrok śmierci pod zarzutem zdrady na rzecz Polski (posądzono ich, że zaprosili wojska Rzeczypospolitej na Morawy, aby przywróciły siłą katolicyzm). Po zamordowaniu kanonika rozpoczęli torturowanie jezuitów, aby zmusić ich do wyrzeczenia się wiary, a gdy to nic nie dało, wykonali wyrok przez ścięcie głowy toporem. Takie postępowanie oburzyło nawet ludność protestancką.

W rokowaniach z Bethlenem uzyskano wydanie ciał męczenników, które pogrzebano w okolicach Koszyc. W 1636 r. przeniesiono je do Trnawy.

Męczennikom koszyckim ludność Słowacji, Moraw, Węgier i Śląska przypisywała liczne cuda i łaski, co doprowadziło do rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego już w 1628 roku. Beatyfikowany 15.01.1905 r., wraz z Towarzyszami, w Rzymie przez Piusa X. Kanonizowany 2.07.1995 r., wraz z Towarzyszami, w Koszycach na Słowacji przez Jana Pawła II.

Św. Stefan Pongracz SJ (ur. 1582 r. w Siedmiogrodzie, zm. 8.09.1619 r. w Koszycach) – święty Kościoła katolickiego, zakonnik, prezbiter, ofiara prześladowań religijnych okresu wojny trzydziestoletniej, jeden z Koszyckich Męczenników.

Pochodził z rodziny szlacheckiej, a urodził się w zamku Alvinc leżącym na terenie Siedmiogrodu. Po ukończeniu kolegium jezuickiego w dzisiejszym Cluj w wieku dwudziestu lat wstąpił do nowicjatu Towarzystwa Jezusowego w Brnie i podjął studia teologiczne i filozoficzne w Pradze i Grazu. Po przyjęciu święceń kapłańskich i zakończeniu praktyki pedagogicznej w Klagenfurcie i Lublanie w 1615 roku podjął działalność duszpasterską, którą godził z obowiązkami wykładowcy w kolegium w Humenném.

W trzy lata później już jako kaznodzieja apostołował uczestnicząc w misjach ludowych. Wybuch wojny zastał Stefana Pongracza w czasie pełnienia działalności misyjnej we wsi Saros. Udał się do Koszyc i wspólnie z Markiem Križem prowadził ośmiodniowe rekolekcje. Wbrew przygotowywanej przez cesarskiego gubernatora Doczy obronie zbuntowane przez miejscowych kalwinów oddziały otwarły bramy miasta przed oddziałami Gabora Bethlena dowodzonymi przez Jerzego Rakoczego. Początkowy zamiar wymordowania wszystkich miejscowych katolików ograniczono do skazania na śmierć przebywających w mieście kapłanów. W nocy z 7 na 8 września uwięzionych księży próbowano nakłonić do apostazji, a następnie poddano torturom. Stefan Pongracz przeżył dwadzieścia godzin tortur i śmierć współwięźniów, których ciała wrzucono do kloaki. Skonał w męczarniach. Śmierć męczenników wywołała oburzenie co umożliwiło Katarzynie von Palffy odzyskać ciała zgładzonych duchownych.

Otoczony kultem Stefan Pongracz beatyfikowany został 15 stycznia 1905 roku przez papieża Piusa X wraz z współtowarzyszami męczeństwa, a kanonizowany z Melchiorem Grodzieckim i Markiem Križem 2 lipca 1995 roku w Rzymie przez Jana Pawła II.

W ikonografii przedstawiany jest w habicie zakonnym. Jego relikwie od 1636 roku do kasaty zakonu znajdowały się w kościele jezuitów, a współcześnie w kościele urszulanek pod wezwaniem św. Anny w Trnawie.

RED./
Autor: Tomasz Wachowski
Licencja:
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
(creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)