8 listopada 2024 r. w Czerniowcach w południowo zachodniej Ukrainie miało miejsce poświęcenie odremontowanego budynku, który odtąd będzie służył jako dzieło Towarzystwa „Space od hope”. Akt ten poprzedziła Msza święta w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa, koncelebrowana pod przewodnictwem ks. abp. Mieczysława Mokrzyckiego, Metropolity Lwowskiego obrządku łacińskiego. Mszę koncelebrowali także O. Generał Arturo Sosa, O. Prowincjał Jarosław Paszyński, Asystent O. Generała o. Tomasz Kot, jak także pozostali Nasi, którzy przyjechali na tę uroczystość z Rzymu, Brukseli oraz z Polski. Byli obecni także Nasi pracujący na Ukrainie: w Kijowie, Lwowie oraz w Chmielnickim. Kościół wypełnili parafianie, goście oraz sympatycy jezuitów. Koncelebrowało około 35 księży, w tym także księża z naszego dekanatu. Obecny był również przedstawiciel greckokatolickiego biskupa Czerniowiec.

Arcybiskup w swojej homilii podkreślił nadzieję jako jedno z imion Pana Boga: „Miłość i nadzieja Boga, wyraża się w tym, że nie tylko wybrał nas, ale On nas w tej miłości znosi i podtrzymuje w nadziei oraz że się nami nigdy nie zniechęca”. Arcybiskup podziękował także O. Generałowi oraz Prowincjałowi „za podjęty trud, a mam na myśli dwa wymiary. Pierwszym z nich jest powrót do Czerniowiec i podjęcie się odbudowy tej świątyni (…) Drugim wymiarem trudu, za który dziękuję, to zrozumienie potrzeb chwili. A tym zrozumieniem jest właśnie to centrum Przestrzeń Nadziei”.

Po Mszy świętej nastąpiło poświęcenie domu. Obrzęd rozpoczął się od modlitwy przed drzwiami domu po czym Arcybiskup, Generał i pozostali goście przeszli dom kropiąc go wodą święconą. Po części modlitewnej miały miejsce przemówienia: prezentacja dzieła „Przestrzeń Nadziei” przedstawiona przez o. Mikhaiło Stanchyshyna oraz o. Norberta Frejka.

Najpierw jednak przemówił O. Generał, który odniósł się nie tylko do samej misji Towarzystwa w Kościele i świecie, ale przede wszystkim do kontekstu, w jakim jezuici prowadzą tutaj swoją misję: „Kiedy w lutym 2022 roku, eskalując wojnę trwającą już od 2014 roku, Rosja rozpoczęła agresję na Ukrainę na dużą skalę, dla wielu ludzi w waszym kraju rozpoczął się bardzo trudny okres. Nie tylko tych, którzy podjęli się obrony ojczyzny przed niesprawiedliwą i okrutną agresją, często płacąc za to własnym życiem. Ale także wielu cywilów, zwłaszcza dzieci i kobiet, było zmuszonych do opuszczenia swoich domów i miast, szukając schronienia nawet poza granicami swojego kraju (…) W miarę upływu czasu stawało się coraz bardziej jasne, że oprócz natychmiastowej pomocy w tej pilnej sytuacji, potrzebna będzie także pomoc długoterminowa, aby opatrzyć rany, które na pierwszy rzut oka nie są widoczne, a które ta wojna zadała i niestety nadal zadaje wyrządzając krzywdę wielu osobom. Taki jest cel centrum w Czerniowcach, które zaraz inaugurujemy. Nazwa ‘Przestrzeń Nadziei’ wyraża istotę misji ośrodka: chce być miejscem nadziei w obliczu trwającej wojny, która niesie ze sobą śmierć, zniszczenie, zagrożenie suwerenności narodu, okaleczenia rodzin, rany fizyczne i psychiczne, smutek, złość i często nienawiść do agresora.” (Treść całego przemówienia jest dostępna poniżej).

Po przemówieniu O. Generała oraz prezentacji dzieła przemawiali także: rektor Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego im. Jurija Fedkowycza, przedstawiciele władz miasta, jak także władz Obwodu Czerniowieckiego. Na samym końcu przemówił raz jeszcze abp Mokrzycki dziękując jezuitom za remont budynku i przystosowanie go na potrzeby dzieła, jak również za podjęcie się remontu kościoła. Wspomniał także o dużym zaangażowaniu wieloletniego duszpasterza i proboszcza tej parafii o. Stanisława Smolczewskiego. Na sam koniec przemówił o. Prowincjał dziękując wszystkim za przybycie oraz współbraciom działającym na Ukrainie obecnie i dawniej za zaangażowanie (oprócz o. Stanisława Smolczewskiego wspomniał także niezwykle tu zasłużonego o. Krzysztofa Homę). Szczególne owacje otrzymał br. Giorgio Zadwórny, który doprowadził ten remont do pomyślnego końca, jak także zajął się zorganizowaniem nie tylko strony logistycznej wizyty O. Generała, ale także dzisiejszego obiadu.

Podczas części oficjalnej po Mszy św. tłumaczenia z włoskiego oraz angielskiego na ukraiński dzielnie podjął się proboszcz i superior O. Oleksii Bredeliev, na którego plecach, jako gospodarza miejsca, spoczęło zorganizowanie całego dzisiejszego przedsięwzięcia. Zaangażowanie o. superiora w tłumaczenia językowe zostało podsumowane: „U nas przełożeni są także po to, by tłumaczyli podwładnych”.

Po przemówieniach, podziękowaniach oraz wręczeniu pamiątkowych upominków wszyscy goście zarówno ci oficjalni i przywitani, jak także pozostali uczestnicy Mszy św. i poświęcenia domu przeszli na dziedziniec, gdzie pod namiotem można się było posilić.

Norbert Frejek SJ

(fot. Jerzy Brzózka SJ, Krystian Sowa SJ)

Przemówienie O. Generała na otwarciu Centrum „Przestrzeń Nadziei” w Czerniowcach

8 listopada 2024

Ekscelencje, Czcigodni Księża Biskupi,
Dostojni Przedstawiciele władz cywilnych,
Dostojni Goście,
Drodzy Bracia,

Chciałbym zacząć od podziękowania z głębi serca za zaproszenie na inaugurację Jezuickiego Centrum Zdrowia Duchowego i Psychicznego, Dialogu i Komunikacji „Przestrzeń Nadziei”. Cieszę się z tego nowego dzieła i wiążę z nim wielkie nadzieje. Dlatego jestem wdzięczny moim współbraciom za podjęcie się jego stworzenia.

Kiedy w lutym 2022 roku, eskalując trwającą już od 2014 roku wojnę, Rosja rozpoczęła zakrojoną na szeroką skalę agresję przeciwko Ukrainie, dla wielu ludzi w waszym kraju rozpoczął się bardzo trudny czas. Nie tylko dla tych, którzy wzięli na siebie obronę ojczyzny przed niesprawiedliwą i okrutną agresją, często płacąc za to życiem. Ale także dla wielu cywilów, zwłaszcza dzieci i kobiet, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swoich domów i miast, szukając schronienia poza granicami kraju.

Zdając sobie sprawę z ogromu cierpienia milionów Ukraińców, Towarzystwo Jezusowe, zawsze chętne do kroczenia z ubogimi, słabymi i wykluczonymi, musiało jak najszybciej odpowiedzieć pomocą dostosowaną do sytuacji.

Dzięki wysiłkom wielu moich współbraci, a zwłaszcza Jezuickiej Służby Uchodźcom w Europie i licznych partnerów tej misji, w krótkim czasie udało się zapewnić skoordynowaną pomoc, dzięki której zarówno w Ukrainie, jak i w krajach bezpośrednio z nią sąsiadujących – Polsce, Słowacji, Węgrzech i Rumunii, ale także dalej – ponad 100 tys. osób otrzymało wsparcie i pomoc, zapewniającą schronienie, wsparcie w zakresie edukacji, integracji w nowym kontekście, opieki zdrowotnej czy pomocy prawnej. W szczególności na Ukrainie ośrodek JRS we Lwowie oraz dom rekolekcyjny w Chmielnickim otworzyły swoje podwoje dla uchodźców.

W miarę upływu czasu stawało się coraz bardziej jasne, iż oprócz natychmiastowej pomocy w sytuacjach kryzysowych, potrzebna będzie również pomoc długoterminowa, aby zaradzić ranom, które nie są widoczne na pierwszy rzut oka, a które wojna zadała i niestety nadal zadaje tak wielu ludziom.

Taki jest cel ośrodka w Czerniowcach, który wkrótce zainaugurujemy.

Nazwa „Przestrzeń Nadziei” wyraża istotę misji ośrodka: chce on być miejscem nadziei w obliczu trwającej wojny, która niesie ze sobą śmierć, zniszczenie, zagrożenie suwerenności narodu, okaleczenie rodzin, rany fizyczne i psychiczne, smutek, złość i często nienawiść do agresora.
Jest to ośrodek wsparcia psychologicznego dla ofiar tej wojny, aby mogły poradzić sobie ze swoimi emocjami i różnymi traumami wojennymi, wsparcia dla tych, którzy stracili bliskich, którzy przeżyli piekło linii frontu i działań wojennych, aby mogli odbudować swoje relacje i patrzeć w przyszłość z nadzieją.

To ośrodek, którego istotnym elementem będzie pomoc duchowa, aby ci, którzy musieli zmierzyć się ze złem, które wywołało tę wojnę i zadało tak ogromne cierpienie, nie dali się mu przytłoczyć, otrzymując siłę od Boga.
Centrum to musi być przestrzenią dialogu, wspierającą wszelkie wysiłki na rzecz sprawiedliwego pokoju, prowadzącego ostatecznie do pojednania.

Wreszcie, centrum to musi być również miejscem komunikacji, miejscem spotkań, rozmów i przekazywania prawdziwego obrazu wojny i jej niszczycielskich skutków dla ludzkości.

Jednym słowem, misją tego Centrum, podobnie jak misją całego Towarzystwa Jezusowego, jest głoszenie wiary w Chrystusa ukrzyżowanego i zmartwychwstałego, w którym Bóg zechciał pojednać wszystko.

Inne dzieła Towarzystwa na Ukrainie – parafia tutaj, czy parafia w Chmielnickim z domem rekolekcyjnym, JRS we Lwowie, cała działalność formacyjna i rekolekcyjna, czy formacja kapelanów wojskowych – zwłaszcza w kontekście tej wojny – muszą być zawsze wierne zaangażowaniu wiary, która wyraża się w dziełach sprawiedliwości i szuka pojednania w Chrystusie.

Chcę skorzystać z tej okazji, aby podziękować wszystkim moim współbraciom, którzy od początku tej wojny hojnie niosą pomoc, nadzieję i umocnienie w wierze ludziom, którym służą.

Nie jestem w stanie wymienić wszystkich waszych wysiłków i działań. Chciałbym jednak wspomnieć o jednym fakcie, który był bardzo budujący dla mnie i dla wielu innych. W pierwszych miesiącach tej pełnoskalowej agresji, ojciec Mychaiło Stanczyszyn zgłosił się na ochotnika do prowadzenia posługi duchowej dla tych, którzy nie byli już w stanie opuścić obszarów ciężkich walk w obwodzie charkowskim.
Chociaż wymaga to godnej podziwu ludzkiej odwagi, to tym, co powoduje nasze zbudowanie, jest naśladowanie Chrystusa, który był poruszony losem tych, którzy zostali opuszczeni, stając się pasterzem dla owiec bez pasterza.

Wiem, że ten mój współbrat nie jest wyjątkiem. Wiem, że w Ukrainie jest wielu ludzi o zdecydowanej postawie w obliczu wojny i silnej wierze, zdolnej w Chrystusie, aby zło dobrem zwyciężać.

Niech ta wiara, której siłą jest Chrystus, uniżony przez krzyż, pokorny i zmartwychwstały, inspiruje także pracę ośrodka „Przestrzeń Nadziei”.
Niech On sam błogosławi wam w tym przedsięwzięciu, w którym łączy się z wami całe Towarzystwo Jezusowe.
W związku z tym ogłaszam działalność tego nowego dzieła za otwartą: „Przestrzeń Nadziei” – Jezuickie Centrum Zdrowia Duchowego i Psychicznego, Dialogu i Komunikacji.

O. Arturo Sosa SJ
Przełożony Generalny Towarzystwa Jezusowego

(tł. N. Frejek sj, 9.11.2024)