We wtorek 22 kwietnia br., odbył się Dzień Prowincji PME (Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego), gromadząc kilkudziesięciu jezuitów z większości placówek w południowej Polsce. Wśród gości obecny był także o. Zbigniew Leczkowski SJ, prowincjał PMA (Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej) wraz ze swoim Socjuszem o. Mateuszem Ignacikiem SJ.
Spotkanie koncentrowało się na odpowiedzi Dzieł Prowincji na obecne wyzwania w Kościele i społeczeństwach Polski i Ukrainy. Dzień rozpoczął się Mszą Świętą, której przewodniczył O. Prowincjał Jarosław Paszyński SJ, a homilię wygłosił O. Socjusz Damian Mazurkiewicz SJ. Po obiedzie i czasie na osobiste spotkania, odbyła się popołudniowa sesja, na którą składała się modlitwa przed Najświętszym Sakramentem oraz rozmowa panelowa.
Rozmowę wprowadził O. Prowincjał. Panel dyskusyjny, moderowany przez o. Jacka Poznańskiego SJ, zgromadził wielu prelegentów, którzy przedstawili sytuację i wyzwania w różnych sektorach działalności Prowincji.
O. Prowincjał w swoim wprowadzeniu podkreślił trzy elementy pontyfikatu papieża Franciszka, które wyrastają z jezuickiego dziedzictwa: Boże Miłosierdzie, troskę o ubogich i potrzebujących oraz rozeznawanie. Zaznaczył, że Boże Miłosierdzie ma swoje korzenie w duchowości Ćwiczeń Duchownych, troska o ubogich w kontemplacji tajemnic Jezusa, a rozeznawanie jest sercem Kościoła synodalnego. Przypomniał również o celu Towarzystwa Jezusowego, jakim jest pomaganie duszom, szerzenie wiary i troska o postęp w życiu chrześcijańskim, co realizowane jest zgodnie z jezuickim charyzmatem, obejmującym Ćwiczenia Duchowne, wewnętrzną wolność i wspólnotę.
O. Rektor Uniwersytetu Ignacjanum w Krakowie przedstawił dynamiczny rozwój uczelni, która od Wydziału Filozoficznego w 1932 roku przekształciła się w uniwersytet z sześcioma wydziałami od października 2026 roku. Podkreślił, że Ignatianum jest uniwersytetem w sercu i przy sercu Krakowa, łączącym działalność naukową z bliskością Bazyliki Najświętszego Serca Pana Jezusa. Zaznaczył wzrost liczby studentów i pracowników oraz ambitny cel, jakim jest stanie się wiodącym ośrodkiem akademickim jezuickim w Europie Środkowo-Wschodniej.
O. Artur Wenner SJ, delegat do spraw promowania ćwiczeń duchowych, skupił się na wyzwaniach związanych z głęboką sekularyzacją i odchodzeniem ludzi od Kościoła. Zwrócił uwagę na nowy typ osób poszukujących w domach rekolekcyjnych miejsca nadziei, potrzebę towarzyszenia osobom w skomplikowanych sytuacjach życiowych, pragnienie pogłębienia życia duchowego oraz współpracę z osobami świeckimi dzielącymi jezuicką duchowość.
O. Paweł Brożyniak SJ, delegat ds. edukacji średniej, omówił obecność jezuitów w polskim systemie edukacyjnym, obejmującą sześć szkół i dynamiczny wzrost liczby uczniów. Podkreślił otwartość szkół na różnorodność, wysoki poziom nauczania i system wartości oparty na pedagogice ignacjańskiej, która wspiera integralny rozwój człowieka. Zwrócił uwagę na wyzwania związane z przygotowaniem kadry, zmianami w systemie edukacji, potrzebami psychologiczno-pedagogicznymi oraz sytuacją finansową i demograficzną. Podkreślił konieczność współpracy ze świeckimi w zarządzaniu szkołami.
O. Janusz Śliwa SJ, delegat ds. duszpasterstwa parafialnego i apostolatu społecznego, przypomniał o misji jezuitów, jaką jest obrona i szerzenie wiary oraz postęp dusz. Zwrócił uwagę na wyzwania związane ze zmniejszającą się liczbą wiernych, kryzysem powołań i atakami na obecność Kościoła. Podkreślił, że parafia jest kluczowym miejscem odnowy wiary i powinna budować komunię, formować wiernych i realizować misję ewangelizacyjną. Wspomniał o inicjatywach rekolekcji ignacjańskich online jako nowej formie dotarcia do wiernych.
O. Paweł Kosiński SJ, delegat ds. komunikacji społecznej, przedstawił ewolucję mediów i zaangażowanie Kościoła w tej przestrzeni. Zwrócił uwagę na rewolucyjną zmianę paradygmatu medialnego w ostatnich 30 latach, gdzie każdy może być twórcą i odbiorcą treści. Podkreślił wyzwania związane z brakiem jasnej hierarchii, nadzoru i odpowiedzialności w nowych mediach oraz trudności w znalezieniu odpowiedzi na dynamicznie zmieniającą się rzeczywistość medialną.
O. Wojciech Bojanowski SJ, delegat ds. ochrony dzieci i młodzieży, przedstawił kontekst systemu ochrony w Kościele w Polsce, Kościele Powszechnym i prawie państwowym. Omówił przeprowadzone działania szkoleniowe i stworzone standardy ochrony. Wskazał na wyzwania związane z wdrażaniem ustawy Kamilka, stałą formacją, ochroną osób dorosłych, zwiększaniem świadomości różnych form przemocy oraz kwestią zadośćuczynienia finansowego dla osób skrzywdzonych.
O. Stanisław Łucarz SJ, delegat ds. współpracy ze świeckimi, podkreślił konieczność współpracy ze świeckimi, a nie tylko ich pracy dla jezuitów. Zwrócił uwagę na potrzebę wprowadzania świeckich w misję i duchowość Towarzystwa Jezusowego, zwłaszcza w parafiach. Podkreślił wagę formacji duchowej świeckich, w tym zachęcania do odbywania Ćwiczeń Duchownych, oraz integracyjnych spotkań.
O. Damian Pawlik, przewodniczący komisji ds. burs, przedstawił sytuację jezuickich burs, zapewniających zakwaterowanie dla młodzieży szkolnej i studentów. Zwrócił uwagę na specyfikę każdej bursy wynikającą z różnego organu prowadzącego i stopnia obecności jezuitów. Podkreślił wyzwania związane z obsadą personalną i potrzebę wypracowania wspólnej wizji wychowawczej w duchu pedagogiki ignacjańskiej.
O. Mykhailo Stanchyshyn SJ przybył prosto z Ukrainy i skierował mocne przesłanie do całego Towarzystwa Jezusowego, pytając o „ogień” misyjności i obecność Towarzystwa „na krzyżu” narodu ukraińskiego, doświadczającego wojny. Podkreślił bierność i brak strategii Towarzystwa wobec Ukrainy, w porównaniu z historycznym zainteresowaniem Rosją. Zaapelował o większe zaangażowanie personalne i wsparcie dla misji na Ukrainie.
W podsumowaniu O. Prowincjał Jarosław Paszyński SJ podziękował prelegentom za przedstawienie spektrum zaangażowania Prowincji i wyzwań, przed którymi stoi. Zauważył powtarzające się tematy sekularyzacji i kruchości psychicznej jako kluczowe wyzwania. Podkreślił potrzebę ognia apostolskiego, wynikającego z osobistej relacji z Bogiem, który ma inspirować do budowania wspólnoty, formacji, ewangelizacji i współpracy. Odnosząc się do sytuacji na Ukrainie, wyraził wdzięczność za zaangażowanie jezuitów i zapewnił o wsparciu Prowincji, podkreślając, że strategia dla Ukrainy powinna być wypracowywana przez współbraci z Ukrainy.
Dzień Prowincji PME stanowił ważne forum wymiany myśli i refleksji nad aktualnymi wyzwaniami oraz kierunkami działania Towarzystwa Jezusowego w Polsce i Ukrainie, a podjęte dyskusje będą kontynuowane w ramach przygotowania apostolskiego planu prowincji.
