W lipcu 2025 roku mija dokładnie 1700 lat od zakończenia obrad Soboru Nicejskiego – zgromadzenia, które zapisało się w dziejach chrześcijaństwa jako pierwszy sobór powszechny. Odbywający się w 325 roku w Nicei synod zgromadził ponad 200 biskupów z całego Cesarstwa Rzymskiego. Sobór Nicejski I potępił herezję Ariusza, sformułował pierwsze wyznanie wiary i ustanowił fundamenty chrześcijańskiej ortodoksji. Uznano na nim, że Jezus Chrystus jest współistotny Ojcu – prawdziwy Bóg z Boga prawdziwego – co zostało zapisane w nicejskim Credo.
Z okazji 1700-lecia zwołania Soboru ukazało się nowe, gruntownie przepracowane i poszerzone wydanie jednej z najważniejszych monografii poświęconych temu wydarzeniu: „Sobór Nicejski” autorstwa prof. Henryka Pietrasa SJ. Autor, po latach studiów nad dokumentami soborowymi i synodalnymi, oferuje czytelnikom fascynującą opowieść, która zrywa z utartymi schematami.
Zobacz także: „Ślady dawnych herezji można znaleźć niemal wszędzie”
Ojciec Pietras nie tylko publikuje greckie teksty źródłowe wraz z przekładem, lecz także w błyskotliwych komentarzach podważa wiele powszechnie przyjętych opinii – zarówno na temat przyczyn zwołania soboru, jak i roli cesarza Konstantyna czy znaczenia przyjętych dokumentów. Unika hermetycznego języka naukowego – przeciwnie, opowiada o realiach IV wieku, posługując się współczesną terminologią i analogiami. Całą narrację prowadzi z iście detektywistycznym zacięciem.
Książka Pietrasa to nie tylko analiza wydarzenia historycznego – to także refleksja nad tym, jak z faktów rodzą się mity założycielskie, i jak z biegiem czasu symboliczne znaczenie „wiary 318 ojców” z Nicei przerosło samo wydarzenie. To lektura obowiązkowa nie tylko dla historyków Kościoła, lecz także dla wszystkich zainteresowanych genezą naszej kultury i religijnej tożsamości.
Książka dostępna jest na stronie Wydawnictwa WAM w promocyjnej cenie: „Sobór Nicejski”
Prof. dr hab. Henryk Pietras SJ (ur. 1954) – patrolog i bizantynolog, wykładowca Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie. Zajmuje się początkiem kultury chrześcijańskiej (I–V wiek) oraz opracowywaniem – w językach oryginalnych i w polskim tłumaczeniu – dokumentów synodalnych, kanonów i ksiąg penitencjalnych starożytnego Kościoła. Współredaktor serii Źródła Myśli Teologicznej oraz Myśl Teologiczna w Wydawnictwie WAM.