Francesco Pavone, włoski jezuita, urodził się w Catanzaro (Calabria) w 1585 r. Miał dziesięcioro rodzeństwa. Z tego, czworo zmarło bardzo młodo, troje wybrało stan świecki, a czworo duchowny. W wieku 16 lat Francesco wstąpił do jezuitów, jak też jego brat – Marcello. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1597 r. Całe życie zakonne Francesco spędził w Neapolu. Zmarł 3 lutego 1637 r. Jego ciało spoczywa w kościele Gesù Vecchio. Na pogrzeb przybyły tłumy ludzi. Wśród nich wiele znanych i wybitnych osób. Nikt z jezuitów nie był dotąd tak żegnany.
Zdaniem formatorów i przełożonych Francesco był kreatywny, miał dobry osąd i praktyczne zdolności. Wyróżniał się wybitną zdolnością do nauczania, objaśniania tekstów Pisma Świętego oraz znajomością języka hebrajskiego. Posiadał głęboką znajomością Ćwiczeń Duchownych św. Ignacego Loyoli. Interesowała go literatura, a zwłaszcza poezja. Płonął w nim zapał misyjny. Nie uzyskał jednak zgody przełożonych na wyjazd na misje zagraniczne ze względu na stan zdrowia. Ostatecznie powierzono mu nauczanie w jezuickim kolegium w Neapolu. Uczył tu filozofii, etyki, poetyki, języka hebrajskiego oraz egzegezy Pisma Świętego, pisząc jednocześnie cenne komentarze. W tym czasie, jego uczniem był pisarz i przyszły generał jezuitów Vincenzo Caraffa (1585-1649, generał w latach 1646-1649). Ze świadectw, które do nas dotarły wynika, że 60 uczniów studiujących filozofię i cała klasa uczniów poezji wybrała drogę życia zakonnego.
W 1609 roku w kolegium neapolitańskim o. Pavone założył Akademię egzegezy biblijnej (Accademia di Sacra Scrittura). Słowo „akademia” należy rozumieć w sensie szerszym, jako przestrzeń, a potem wspólnotę dążącą do pogłębienia życia chrześcijańskiego w oparciu o egzegezę Pisma Świętego. Początkowo Akademia była zarezerwowana wyłącznie dla kleryków, a kilka lat później, za zgodą przełożonych, została otwarta dla kapłanów (1611). Z czasem przekształciła się w Kongregację pod wezwaniem Wniebowzięcia N.M.P.
Pierwszym celem nowo powstałej Kongregacji (Wspólnoty) było „zadbanie z Bożą pomocą, o własny postęp duchowy i, o ile to będzie możliwe, w połączeniu ze zdobywaniem umiejętności praktycznych, pomaganie duszom” (Regole della Congregazione). W niedługim czasie Kongregacja wsparta przez generała jezuitów Claudio Aquavivę liczyła już 400 kapłanów w różnych jezuickich domach i poza nimi. W sto lat później, przynależność do niej deklarowało wielu przełożonych generalnych zakonów, 180 biskupów, 10 kardynałów i dwóch papieży (Innocenty XI i Benedykt XIII). Z tego środowiska wyrosło wielu wybitych kapłanów, m.in.: Claudio Mangerio di S. Arsenio – zmarły w opinii świętości; o. Marcello Mastrilli SJ – jeden z męczenników Nagasaki, św. Francesco de Geronimo czy św. Alfons Liguori.
Członkowie Kongregacji zobowiązani byli do udziału w organizowanych procesjach w celach ewangelizacyjnych, do corocznych ośmiodniowych rekolekcji ignacjańskich oraz do służby bliźnim przez pomoc duchową, nauczanie doktryny wiary oraz posługę wśród uwięzionych. Reguła łączyła teologię, ascetykę, medytację (opartą na Ćwiczeniach Duchowych ) i misje (w regionach wiejskich).
Raz na tydzień (w środy) członkowie uczestniczyli w konferencji organizowanej przez Kongregację (Academia di teologia morale), otwartej (publica) dla wszystkich zainteresowanych – nie tylko członków. Podczas spotkania słuchano przez pół godziny wykładu z dziedziny teologii moralnej, prowadzonego przez kogoś z Kongregacji. Po nim następował godzinny wykład jezuity. Przez pierwszy kwadrans mówił on o sprawach moralno-duchowych związanych z wykładem; przez następny, o jakimś przepisie ogólnym zawartym w Regule wspólnoty; w czasie kolejnego kwadransa podawał punkty do medytacji, a w ostatnim polecał jakąś książkę (dotyczącą spraw Kościoła) lub omawiał jakiś szczegółowy przepis dotyczący odpowiedzialnych za wspólnotę.
Drugie spotkanie – w każdą niedzielę – było zarezerwowane tylko dla członków Kongregacji (segreta). Tym razem tematem wykładu były zagadnienia z teologii dogmatycznej i egzegezy Pisma Świętego (Accademia dogmatica), po czym przechodzono do wskazówek praktycznych odnoszących się do misji, spowiedzi, sprawowania sakramentów, celebrowania Mszy św., posługi ubogim itp.. Spotkanie kończyła medytacja oparta o metodę św. Ignacego Loyoli na podstawie podanych wcześniej punktów.
Kongregacja przetrwała kasatę jezuitów. Została rozwiązana w momencie zjednoczenia Włoch (1860). Odrodziła się jako stowarzyszenie kapłanów pod nazwą Conferenza delle Sante Missioni. Jej członków potocznie nazywano pavonianami.
Ojciec Pavone założył Kongregacje dla Kaplanów i dla nich organizował (za zgodą papieża) domy życia wspólnotowego. Tworzył także Kongregacje dla innych grup społecznych, np. nauczycieli, studentów, żołnierzy, ogrodników.
Wyjeżdżał, podobnie jak inni członkowie Kongregacji, na systematyczne „misje” w obszary wiejskie znajdujące się w okolicach Neapolu i dalej. Przemawiał (wbrew ówczesnej modzie) językiem prostym, zrozumiałym, unikając wszelkich retorycznych ozdobników. Przekazywał własne, żywe doświadczenie Boga. Znajdował wszędzie posłuch i uznanie. Zmarł po powrocie z jednej z takich misji osłabiony jej trudami. Wiele z intuicji o. Francesco Pavone SJ ma swoją kontynuację do dzisiaj, w dziełach prowadzonych przez jezuitów, także polskich.
Foto: flickr.com / Luke Jones
