Na okładce numeru 5 Przeglądu Powszechnego przedstawiamy wagę, na szalach której znajdują się: kobieta i mężczyzna. To widomy znak, że zajmujemy się tym razem feminizmem w akcji. Jego znakiem rozpoznawczym są: wolność, równość parytet. Żyjemy w czasach, które dzięki presji i walce ruchów feministycznych stopniowo przywracają należne miejsce kobiet w życiu społecznym i w kościele. Istnieje jednak wiele dziedzin, w których nadal obecne są rażące przejawy dyskryminacji.
Myślę szczególnie o udziale w polityce, równych płacach, możliwości awansu zawodowego, dostępie do ochrony zdrowia, a szczególnie narzucanej przez niektórych pracodawców presji, aby nie poświęcać się macierzyństwu i wychowywaniu dzieci. Kobiety często są jakby karane decydując się na urodzenie dziecka. To, za co państwo i społeczeństwo powinno być im wdzięczne, za co powinno docenić i wynagrodzić staje się przyczyną dodatkowych obciążeń dla nich samych oraz rodzin pozostających na utrzymaniu. Nie chodzi tylko o dodatkowe pieniądze, ale przede wszystkim o zmianę nastawienia. Kościół z kolei przyzwyczaił nas do wizji kobiecości wycofanej, jakby pozostającej na drugim planie. Patrzy na kobietę od strony funkcjonalnej, od strony roli jaką pełni w społeczeństwie: czyli matki, żony, siostry, gorliwej nauczycielki, troskliwej pielęgniarki, uprzejmej sprzedawczyni i sprawnej sekretarki. Prawdziwa kobieta to ta, która uosabia wyobrażenie Matki Jezusa, pokornej Służebnicy Pańskiej.
Numer otwiera debata: jeden feminizm – wiele feminizmów, w której biorą udział: Tessa Capponi-Borawska, Agnieszka Graff i Joanna Święcicka. Według Anny Śledzińskiej-Simon parytet jest ostatecznością i stanem sztucznym, ale żeby doprowadzić do normalności w wielu dziedzinach życia właśnie od tego trzeba zacząć. Agnieszka Poźniak pisze o różnych sposobach realizacji społecznej roli matki. Wszystkie kobiety mogą matkować na wiele sposobów, nawet jeśli fizycznie nie urodziły dziecka. Janina Zabielska w swoim artykule: „Praca, równość, równouprawnienie – kobiety i mężczyźni”, stwierdza, że zakaz dyskryminacji ze względu na płeć jest wypadkową nakazu równego traktowania. Mimo deklaracji, że jest inaczej, kobiety i mężczyźni stanowią różne kategorie społeczne, a w praktyce dyskryminacja z racji płci istnieje. O katolickim rozumieniu feminizmu oraz o stosunku Kościoła do kobiet dyskutują Łukasz Kubiak, Aneta Gawkowska oraz Marta Szymczyk. Istnieje potrzeba stworzenia pozytywnych wzorców obecności kobiety w porządku charyzmatycznym i hierarchicznym Kościoła – zwraca uwagę w swoim artykule Anna Karoń-Ostrowska. Wprawdzie Kodeks Prawa Kanonicznego zrównuje prawa oraz obowiązki kobiet i mężczyzn świeckich, ale nie zawsze ma to odzwierciedlenie w codziennym życiu parafii. Czy teologia feministyczna jest zawsze teologią chrześcijańską? – to pytanie stawia w swoim tekście Aleksander Gomola. Z kolei Ks. Grzegorz Chojnacki podejmuje temat postrzegania pontyfikatów Jana Pawła II i Benedykta XVI przez Polaków i Niemców. W numerze znajdziemy ponadto wywiad z Profesor Reginą Smendzianką, światowej sławy pianistką, rozważania w oparciu o niedzielne czytania przygotowane przez Bogdana Sadowskiego oraz portret Hectora Berlioza ukazany przez Andrzeja Osińskiego. Jak zwykle polecamy recenzje najciekawszych książek, przedstawień teatralnych, filmów oraz innych wydarzeń kulturalnych ostatnich tygodni. Zachęcamy do lektury.
Krzysztof Ołdakowski SJ
Redaktor Naczelny PP
