Według średniowiecznej tradycji było ich trzech. Ormianie nazwali ich Kacprem z Indii, Melchiorem z Persji i Baltazarem z Arabii. Mieszkańcy Mediolanu nadają im inne imiona: Rustico, Eleuterio i Dionigio. Katakumbowe malowidła przedstawiają nieraz czterech, sześciu a nawet dwunastu mędrców przybyłych ze Wschodu. Kim byli?
Mędrcami poszukującymi prawdy poprzez badania naukowe? Astrologami czytającymi z gwiazd? Magami tłumaczącymi sny oraz interpretującymi znaki czasu? Królami z Persji, Medii i Babilonii? Kim byli i ilu ich było, tego Ewangelia nam nie mówi.
Mimo, że w tradycji chrześcijańskiej różnie ich przedstawiano to zawsze reprezentowali ludy pogańskie, przychodzące ze wszystkich stron świata, by oddać cześć Zbawicielowi. „Wielu przyjdzie ze Wschodu i Zachodu i zasiądą do stołu z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem w królestwie niebieskim” – pisze Mateusz (Mt 8,11).
Judeochrześcijanie, powołując się na Psalm 72, widzieli w nich królów natomiast według greckiego filozofa Herodota, „magoi” byli bardzo wpływowymi kapłanami wśród Medów. Niektórzy utożsamiają ich wręcz z wyznawcami Zaratustry oczekującymi zapowiedzianych przez niego narodzin zbawiciela. Czy tego Zbawiciela? Nawet jeden z apokryfów mówi, że mędrcy „przybyli ze Wschodu jak zapowiedział Zaratustra”, twórca monoteistycznej religii w IX wieku przed Chrystusem. Choć daty związane z jego życiem i działalnością wciąż różnią historyków.
Zaratustra głosił, że dobro i zło toczy ze sobą nieustanną wojnę o panowanie nad światem. Człowiek może opowiedzieć się po jednej lub po drugiej stronie. Kiedy czyni dobrze, przyczynia się do triumfu królestwa dobra. Kiedy czyni źle, przyczynia się do zwycięstwa zła. W końcu ma jednak zwyciężyć dobro. W jednej z ksiąg Zaratustry jest wzmianka o zbawcy a nawet o dziewicy, mającej go porodzić.
Na podstawie jednego z apokryficznych papirusów można wnioskować, że magów było trzech. Ilu by ich jednak nie było, jest wśród nich także miejsce dla ciebie. Po jakiej stronie opowiesz się? Jakie dary ofiarujesz? Wiedz, że jesteś cenniejszy niż złoto, kadzidło i mirra. I na koniec najlepsza wiadomość: walka między dobrem a złem już się zakończyła. Magowie przewidywali zwycięstwo, my już o nim wiemy.
O. Wojciech Żmudziński SJ