O polskim jezuicie na czeskim uniwersytecie

Na Śląskim Uniwersytecie w Opawie na Morawach odbyła się 17 września konferencja pt. „Czeski i polski barok literacki”. Sesję przy wsparciu rządu czeskiego zorganizował Instytut Bohemistyki i Bibliotekoznawstwa Śląskiego Uniwersytetu w Opawie we współpracy ze Stowarzyszeniem Academia Europaea Sarbieviana, działającym na Mazowszu. Uczestnikami byli naukowcy reprezentujący różne ośrodki badań nad barokiem, którzy przedstawiali zagadnienia z polskiej i czeskiej perspektywy. Jako Patrona spotkania obrano polskiego jezuitę, wybitnego poetę tego okresu, Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. Warto tu przypomnieć, że w położonej na czesko-polskim pograniczu Opawie jezuici pracowali jeszcze przed kasatą, a w latach 1897-1920 działało tu duszpasterstwo prowadzone przez Prowincję Galicyjską.

Podczas opawskiej konferencji w wielu wystąpieniach prelegenci podjęli tematy czesko-polskiej „wymiany kulturalnej” tamtych czasów, wzajemnych kontaktów i wpływów, jak również przedstawiali te postaci twórców baroku, które przyczyniły się do tak pojętego dialogu. W tym kontekście mówiono o znaczącej roli jezuitów, których w obu kulturach reprezentują: Maciej Kazimierz Sarbiewski (1595-1640) i Bohuslav Balbín (1621-1688), dwaj wybitni przedstawiciele polskiego i czeskiego baroku.

Maciejowi Sarbiewskiemu poświęcono kilka wystąpień przygotowanych przez polskich uczestników konferencji. Dr Teresa Kaczorowska mówiła o działalności Stowarzyszenia Academia Europea Sarbieviana, promującego od 15 lat „Sarmackiego Horacego“, prof. Juliusz A. Chrościcki przedstawiał Petera Paula Rubensa jako projektanta frontyspisów do znanych w Europie wydań dzieł polskiego poety z 1632 i 1634 roku. Dr Krzysztof Dorosz SJ zaproponował nową perspektywę spojrzenia na wiersze Sarbiewskiego z punktu widzenia chrześcijańskiej ekologii i idei Papieża Franciszka, wyłożonych w encyklice „Laudato sì”. Zaś prof. Elwira Buszewicz skupiła uwagę na „Zabawach leśnych” Sarbiewskiego i narosłych wokół nich kontrowersjach, dotyczących oryginalności dzieła. Polskiemu poecie poświęcił także swój referat doc. Libor Martinek, który mówił o recepcji Sarbiewskiego w literaturze czeskiej i słowackiej. Doc. Martinkowi należy się szczególne podziękowanie jako organizatorowi całej konferencji.

Spotkanie w Opawie posłużyło cennej wymianie myśli i informacji na temat badań nad czeskim i polskim barokiem. Obie strony mogły się dowiedzieć czegoś więcej o ludziach i dziełach właśnie z tej drugiej perspektywy i poszerzyć swoje spojrzenie. A przywołany w tym kontekście ogromny wkład jezuitów pokazuje również, jak ważną rolę odegrali Synowie św. Ignacego w kulturze obu krajów, o czym się pamięta, przywołuje i nad czym wciąż się dyskutuje.