Watykański dziennik L’Osservatore Romano z 16 maja 2022 r. wspomina włoskiego piosenkarza, autora piosenek, malarza i reżysera Franco Battiato (1945-2021). Jutro minie dokładnie rok od jego śmierci.

To dzięki jego piosence dowiedzieli się Włosi kim był Matteo Ricci i co robili jezuici w Chinach.

„Euklidesowi jezuici / ubrani jak bonzowie, by wejść na dwór imperatorów / dynastii Ming” – śpiewał w utworze zatytułowanym „Centrum permanentnej grawitacji” (Centro di gravità permanente). Album, na którym znalazła się piosenka, sprzedał się w nakładzie ponad miliona egzemplarzy.

Jezuici przybyli do Chin pod koniec XVI wieku. Aby pozyskać życzliwość zarządzającego prowincją, w której się osiedlili, obcięli włosy i założyli strój buddyjskich mnichów (bonzów). Zamieszkali w pagodzie i kazali się nazywać mnichami z Zachodu (tak nazywali siebie buddyści z Indii). Wielu miejscowych brało więc jezuitów za buddystów. W związku z tym postanowili zmienić strategię. Zapuścili brody, włosom na głowie pozwolili rosnąć do woli i zaczęli ubierać się jak konfucjanistyczni pisarze. W takich strojach stawili się na dworze imperatora z dynastii Ming. Wśród nich był słynny Matteo Ricci.

Matteo Ricci i ojciec Paul Ly. XVII-wieczna rycina z pracy „De China monumenta” Athanasiusa Kirchera.

Włoski piosenkarz odnosi się do wizyty, jaką Matteo Ricci, w towarzystwie trzech innych jezuitów, złożył imperatorowi między 25 a 27 stycznia 1601 roku. Wszyscy zakonnicy byli ubrani jak pisarze wyznawcy Konfucjusza. Ukłonili się przed tronem, który był pusty, bo imperator nie przyjmował osobiście nawet swoich ministrów. Jako wierny taoista sprawował rządy poprzez nieobecność, rządził poprzez nie-rządzenie. Filozofia taoistyczna naucza, że dzięki nie-działaniu wszystko działa lepiej, gdyż wszystko podąża za własną wewnętrzną energią. Imperator obserwował jednak jezuitów ukryty za kotarą i ciekawy darów, które mu przynieśli.

Matteo Ricci był humanistą, astronomem, geografem, muzykiem i jak słusznie śpiewał Franco Battiato: matematykiem euklidesowym. Wprowadził w Chinach zachodnią matematykę, a przetłumaczony przez niego tekst Euklidesa był fundamentalny dla nieznanej przez Chińczyków matematyki.

Pełny tekst można przeczytać w L’Osservatore Romano z 16 maja 2022, s. 6.

Ilustracja: fragment plakatu ze strony internetowej BATTIATI.IT