Jedną z okołoekologicznych inicjatyw Jezuickiego Europejskiego Centrum Społecznego (JESC) działającego w Brukseli jest Future Generations Initiative. Jest ona skoncentrowana na temacie politycznego kształtowania przyjaznej przyszłości dla nadchodzących pokoleń.
Dzisiejsze społeczeństwo stoi w obliczu różnych wyzwań, w tym napięć społecznych i geopolitycznych, zanieczyszczenia środowiska i zmieniającego się klimatu oraz zagrożenia związanego z nowymi technologiami. To, jak dzisiaj zareagujemy na te wyzwania, wpłynie zarówno na obecne, jak i następne pokolenia.
Czy mamy moralny obowiązek ochrony przyszłych pokoleń? Jeśli tak, to w jakim stopniu i jakim kosztem?
Kolejne pokolenia – zwłaszcza te, które jeszcze się nie urodziły – nie mogą być bezpośrednio włączone ani nie są słyszane w procesach demokratycznych naszych czasów. Przyszli ludzie nie mają sprawczości, obecności ani głosu, a mimo to wydają się mieć istotne interesy, które powinny być reprezentowane i brane pod uwagę w demokratycznych procesach decyzyjnych. A te, jak wiemy, często są zdominowane przez krótkoterminowe decyzje motywowane zdobywaniem poparcia wyborców.
Inicjatywa Future Generations
Nowa inicjatywa JESC została uruchomiona w lutym 2024 r. i ma na celu wprowadzenie mechanizmów, które zapewnią uwzględnienie praw i potrzeb przyszłych pokoleń w procesach decyzyjnych Unii Europejskiej.
W związku z tym opublikowano Manifest dla Przyszłych Pokoleń, postulując trzy kluczowe zmiany w polityce unijnej:
- Opracowanie międzyinstytucjonalnej deklaracji praw przyszłych pokoleń;
- Powołanie komisarza ds. przyszłych pokoleń;
- Wprowadzenie, w ramach unijnych wytycznych, oceny wpływu planowanych rozwiązań prawnych na przyszłe pokolenia.
Obecnie inicjatywa gromadzi rosnącą grupę organizacji społecznych, dążąc do stworzenia niezbędnych rozwiązań prawnych, politycznych i proceduralnych dla reprezentacji przyszłych pokoleń w strukturach i procesach decyzyjnych UE.
Konferencja
Kolejnym krokiem w stronę doprowadzenia do koniecznych zmian było zorganizowanie przez JESC, we współpracy z Université Catholique de Louvain i Uniwersytetem w Barcelonie, konferencji Future Generations Conference 2024: Shaping tomorrow today (w dniu 3 października 2024 r.)
Celem konferencji było zbadanie i omówienie, w jaki sposób kolejne pokolenia powinny być reprezentowane w europejskim procesie decyzyjnym.
Zadano następujące pytania:
- Jakie są nasze polityczne możliwości rozwiązywania konfliktów międzypokoleniowych?
- Jak społeczeństwo myśli o swojej przyszłości w długiej perspektywie i prawach przyszłych pokoleń?
- Czy jest prawnie i etycznie możliwe reprezentowanie następnych pokoleń w procesie politycznym bez ich obecności?
Według analiz zaprezentowanych na konferencji, obywatele badanych sześciu krajów są otwarci na pomysł lepszego reprezentowania przyszłych pokoleń w polityce.
Największe poparcie zdobyły propozycje takie jak: stworzenie rady ekspertów ds. przyszłości, rezerwowanie miejsc w parlamentach dla młodszych posłów oraz umożliwienie pozywania rządów za działania szkodliwe dla przyszłych pokoleń.
Ciekawą propozycją społeczną jest też metoda rozmów „Future Design” z Japonii, podczas której uczestnicy „przenoszą się” w przyszłość i debatują, wcielając się w role reprezentantów przyszłych pokoleń. Może będzie to inspiracja do zaadaptowania tej formy w Europie, by przybliżyć ludziom, także emocjonalnie, problemy, z którymi najprawdopodobniej będą się zmagać nasze dzieci czy wnuki.
Jednym z głównych powodów braku wsparcia dla długookresowej polityki, wskazanych przez badania, był sceptycyzm i brak zaufania wobec rządów i instytucji politycznych. Wydaje się więc, że, myśląc o wprowadzaniu omawianych wyżej zmian, kluczowe będzie odbudowywanie zaufania do instytucji politycznych.
W rozważaniach nad omawianym tematem podkreślono, że nowe instytucje podejmujące temat przyszłych pokoleń, aby były skuteczne, powinny mieć silne podstawy prawne i niezależność. Prawa dla kolejnych pokoleń, jeśli mają mieć jakikolwiek realny wpływ na podejmowane decyzje, muszą czasami oznaczać kompromis z dążeniami współczesnego społeczeństwa. Oczywistym jest także to, że każdy, kto będzie postrzegany jako ten, który chce narzucić niewygodne ograniczenia, prawdopodobnie spotka się z niechęcią i utratą poparcia społecznego.
Inicjatywa Future Generations, podobnie jak zorganizowana w jej ramach konferencja pokazują, że temat reprezentacji następnych pokoleń zyskuje coraz większą uwagę w polityce i poparcie w społeczeństwie, ale wyzwaniem pozostaje opracowanie skutecznych i trwałych mechanizmów chroniących potrzeby przyszłych generacji.
W specjalnej publikacji konferencyjnej zostały zebrane prezentacje kluczowych prelegentów omawianej konferencji. Można ją znaleźć tutaj: Conference Booklet.
Manifest inicjatywy Future Generations jest dostępny tutaj: Manifest for Future Generations
Łucja Trela
Obraz https://jesc.eu/ecology/future-generations/
Źródła:
Jesuit European Social Centre, Future Generations Conference 2024: shaping tomorrow today, [online], dostęp: 5.02.2025, https://jesc.eu/future-generations-conference-2024/
Jesuit European Social Centre, Future Generations, [online], dostęp: 15.02.2025, https://jesc.eu/ecology/future-generations/
Future Generations Conference: Shaping tomorrow today. Brussels, Belgium: Jesuit European Social Centre, 2024.
Manifesto for Future Generations 2024. Brussels, Belgium: Jesuit European Social Centre, 2024.
