Kościół dojrzał do tego, by zdecydowanie sprzeciwić się stosowaniu kary śmierci i będzie dążył do tego, by nigdzie na świecie jej nie stosowano.

Papież Franciszek zadeklarował w październiku 2017 roku, że kara śmierci jest sprzeczna z Ewangelią. Powiedział, że „w dzisiejszych czasach, kara śmierci jest nie do przyjęcia, niezależnie od tego jak poważna byłaby zbrodnia osoby skazanej. Jest ona zniewagą wobec nienaruszalności życia i godności osoby ludzkiej. Jest ona również sprzeczna z Bożym planem wobec poszczególnych osób i społeczeństwa oraz z Jego miłosierną sprawiedliwością”. Z początkiem sierpnia 2018 roku została dokonana zmiana w Katechizmie Kościoła Katolickiego, który obecnie stwierdza, że kara śmierci jest niedopuszczalna.

W 1982 roku, gdy Kongres Stanów Zjednoczonych dyskutował kwestię kary śmierci, jezuicki magazyn America opublikował dziesięć racji przeciw tak okrutnej karze wymierzanej w majestacie prawa. Mimo, że od tego czasu minęło 35 lat, strona internetowa, na której znajduje się wspomniany tekst autorstwa Mary Meehan, odwiedzana jest do dnia dzisiejszego przez liczne rzesze czytelników[1]. Argumenty podane przez Mary Meehean są wciąż aktualne. Podajemy je w skrócie za America Magazine.

Kara śmierci nie powinna być stosowana ponieważ:

1/ Nie daje możliwości naprawienia ewentualnego błędu popełnionego przez sąd.

2/ Rasowa i ekonomiczna dyskryminacja ma wciąż wpływ na wyroki sądów.

3/ Wyroki skazujące na śmierć bywają arbitralne i są nieraz wynikiem kaprysu sądu; za te same przestępstwa kryminalne jedni są skazywani na śmierć, a inni nie.

4/ Wyrok śmierci jest nagłaśniany przez media czyniąc z największych zbrodniarzy osoby sławne, na co z pewnością nie zasługują.

5/ W wykonanie kary śmierci zaangażowani są lekarze, którzy przyrzekali chronić życia.

6/ Egzekucja ma demoralizujący wpływ na opinię publiczną.

7/ Nie da się ograniczyć kary śmierci jedynie do najgorszych przypadków.

8/ Kara śmierci jest wyrazem absolutnej władzy państwa; zniesienie tej kary ograniczyłoby korzystnie władzę rządu. Co czyni władze państwowe tak czyste, że uzurpują sobie prawo do odbierania życia? „Zakaz wykonywania kary śmierci byłby równoznaczny z publiczną deklaracją, że społeczeństwo i państwo nie są absolutnymi wartościami” – pisał Albert Camus[2]. Byłoby to równoznaczne z powiedzeniem, że są rzeczy, których nawet państwo nie może czynić.

9/ Przekonania religijne wielu obywateli są w sprzeczności z karą śmierci. Niektórzy przywołują w tej kwestii postać Kaina, pierwszego zabójcy, który nie został stracony, lecz otrzymał szczególny znak mający chronić go przed śmiercią z rąk ludzi. Richard Viguerie[3] rozwinął swoje stanowisko przeciwne karze śmierci pytając: Co Chrystus powiedziałby na temat kary śmierci i czy są takie sytuacje, w których by zabił? (…) W jednej ze swoich książek Viguerie przywołuje historię kobiety pochwyconej na cudzołóstwie i słowa Jezusa: „Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci kamień” (J 8,7).

10/ Nawet winny ma prawo do życia. Leszek Syski, działacz antyaborcyjny z Maryland, powiedział, że przekonał się iż pytanie o to czy mordercy zasługują na śmierć czy też nie, jest błędnym pytaniem. Właściwe pytanie brzmi: Czy ludzie mają prawo ich zabić? Swoją wypowiedź podsumował odpowiadając jednemu z oponentów kary śmierci, który zadał retoryczne pytanie: Dlaczego więc nie torturujemy więźniów? Przecież torturowanie ich jest mniejszą karą niż zabicie ich. Pan Syski wyraził wówczas swoje przekonanie w słowach: „tortury dehumanizują, natomiast kara śmierci jest sednem dehumanizacji”.

Camus miał rację: Mamy wystarczającą wiedzę, by stwierdzić, że niektóre przestępstwa zasługują na surową karę. Nie mamy jednak prawa, by zdecydować kiedy człowiek powinien umrzeć.

Mary Meehan (America Magazine, 20 listopada 1982)

Więcej na temat niedopuszczalności kary śmierci można przeczytać w wydawanym przez Centrum Arrupe kwartalniku „Być dla innych” – nr 71 (Czy śmierć może być karą?) 

Przypisy:

[1] Kompletny artykuł w wersji angielskiej można przeczytać na stronie: https://www.americamagazine.org/politics-society/1982/11/20/10-reasons-oppose-death-penalty (15.11.2017).

[2] Warto przeczytać krótką recenzję książki Alberta Camusa autorstwa Juliusza Leszczyńskiego, „Rozważania o gilotynie”, Kraków 1991, Palestra 36/11-12(419-420), 105-106. Artykuł dostępny jest nieodpłatnie w internecie w formacie pdf.

[3] Konserwatywny polityk amerykański, w artykule  „When Governments Kill” (Gdy rządy zabijają), jaki ukazał się w Sojourners Magazine w 2009 roku, ostro sprzeciwił się karze śmierci. Artykuł dostępny jest na stronie: https://sojo.net/magazine/july-2009/when-governments-kill (15.11.2017).

Foto: flickr.com / Dennis Jarvis