El (lub w liczbie mnogiej Elohim) jest najstarszym biblijnym imieniem Boga. U jego podstaw leży zapewne znaczenie być mocnym, posiadać moc (A. Grabner-Heider). Izraelici łączą je z innymi epitetami, na przykład El eljon, Bóg Najwyższy (Rdz 14, 18) czy El szaddaj, Bóg Wszechmogący (Rdz 17, 1). Chociaż Bóg znany był pierwszym patriarchom, po raz pierwszy objawił swoje imię przyjacielowi Mojżeszowi. Na górze Horeb, podczas słynnego spotkania przy płonącym krzewie, Bóg przekazał mu życiową misję; miał wyprowadzić swój naród z niewoli egipskiej i zaprowadzić do Ziemi Obiecanej. Mojżesz zareagował lękliwie, miał bowiem świadomość braku kompetencji i autorytetu wśród Hebrajczyków. Jednak Pan Bóg zapewnił go o swoim towarzyszeniu i pomocy. Na prośbę Mojżesza, objawił mu swoje imię: JESTEM, KTÓRY JESTEM. I dodał: Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was. Mówił dalej Bóg do Mojżesza: Tak powiesz Izraelitom: JESTEM, Bóg ojców waszych, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba posłał mnie do was. To jest imię moje na wieki i to jest moje zawołanie na najdalsze pokolenia (Wj 3, 14-15). W języku hebrajskim tworzy go tetragram „jhwh” (wymawiane Jahwe). Skrócone formy, które zachowały się w imionach własnych brzmią przykładowo: „Jahu”, „Jo”, „Ja”. Na marginesie warto wspomnieć, że imię Jehowa używane przez Świadków Jehowy, jest jego średniowieczną zniekształconą formą.
Imię Jahwe wyraża pewność i bliskość. Przede wszystkim Bóg jest. Nie tylko transcendentny, daleki, nieosiągalny. Ale bliski człowiekowi, bliższy niż człowiek sobie. W nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy (Dz 17, 28). Osiemnastoletnia Katarzyna ze Sieny zapytała na modlitwie: Kim jestem Panie? I powiedz mi Panie, kim Ty jesteś? Usłyszała wówczas odpowiedź: Jesteś tą, która nie jest. Jestem tym, który jest (Ch. van der Plancke, A. Knockaert). Człowiek nie może istnieć bez Boga. Wszystko jest Jego darem i łaską.
Bóg objawiający się Mojżeszowi na Synaju jest aktywny, działający, pragnący go wspomagać i wspierać. Potwierdzi to cała historia zbawienia. Aktywność Boga nie manifestuje się w sposób epizodyczny, przerywany, okazjonalny, ale stoi pod znakiem ciągłości, wierności. Tak, Bóg jest wierny człowiekowi. Sprawy ziemskie interesują Go z bliska, leżą Mu na sercu, krzyk jego synów rani, cierpienia jego stworzeń poruszają (A. Pronzato).
Imię Boga objawione w Starym Testamencie było święte. Nie można go było nawet wymawiać! Mógł to uczynić jedynie arcykapłan i to raz w roku, w dzień przebłagania (Kippur). Z tej okazji nosił na czole Imię Adonai-Jhwh, wyryte „jak na pieczęci” lub „diademie ze szczerego złota” (Wj 28, 36-38) i z drżeniem i lękiem wchodził do „najświętszego miejsca”, gdzie wymawiał „wielkie i budzące grozę” imię, by prosić o łaskę przebaczenia swoich grzechów, grzechów swojego ludu i wszystkich narodów (A. Chouraqui). Imię stanowiło jakby duplikat osoby, stąd traktowane było z największą czcią i szacunkiem. Uważa się, że imię Boga nacechowane jest ogromną energią, dlatego musi być traktowane z największą ostrożnością, unikając wszelkich grubiańskich manipulacji. Jakby ostrzegało: „Kto go dotknie, umrze!” (jak w przypadku ujrzenia Bożego oblicza) (A. Pronzato). Izraelici woleli więc używać peryfraz, na przykład Święty, niech będzie błogosławiony, Najwyższy, Stworzyciel, Pan, Wszechmocny, Odwieczny.
Imię Boga traktowane jest z wielkim pietyzmem i szacunkiem również w islamie. Według teologii muzułmańskiej istnieją cztery tysiące imion Boga. Tysiąc z nich zna jedynie Bóg, drugi tysiąc – Bóg i aniołowie, kolejny – Bóg, aniołowie i prorocy a ostatni – Bóg, aniołowie, prorocy i wierni. Spośród ostatniego tysiąca, trzysta imion wymienia Księga Psalmów, trzysta Ewangelie, trzysta pozostałe księgi Biblii i sto Koran. Ze stu imion, które wymienia Koran dziewięćdziesiąt dziewięć jest powszechnie znanych wszystkim wiernym (wypowiada się je, przesuwając paciorki różańca “sabha”). Przykładowo: Łaskawy, Miłosierny, Wierny, Szczodry, Hojny, Kochający, Prawdziwy, Jedyny, Mądry, Niezmienny, Czuwający, Sprawiedliwy, Wielkoduszny, Pobłażliwy, Absolutny, Wiecznie Żyjący, Wszystko Wybaczający, Współczujący, Cierpliwy. Jedno imię jest ukryte, tajemne, dostępne jedynie mistykom. Wprawdzie islam nie precyzuje głośno tego imienia, ale odwołując się do największego z mistyków Nowego Testamentu, świętego Jana, można z całą pewnością przyjąć, że idzie o miłość. Bóg jest miłością (1 J 4, 8). To błogosławieństwo, że Bóg nie jest przywiązany do jednej świątyni, jednego stylu modlitwy, jednego stylu prowadzenia pracy duszpasterskiej. Jest jak perły, ma wiele odcieni, wiele powłok i wszystkim coś oferuje, dokładnie w taki sposób, by to odpowiadało potrzebom każdej osoby (S. Hawkins Adams).
Imię Boga w pełni objawił Jego Syn, Jezus Chrystus. W zasadzie można by zaryzykować twierdzenie, że było to treścią Jego ziemskiej misji. W Wieczerniku tuż przed swoją śmiercią modlił się do Ojca: Objawiłem im Twoje imię i nadal będę objawiał, aby miłość, którą Ty Mnie umiłowałeś, w nich była i Ja w nich (J 17, 26). Odtąd imię Boga nie będzie już tajemnicze i śmiercionośne, ale bliskie, obecne w codzienności. Stanie się treścią codziennej modlitwy.
Najpiękniejszym imieniem Boga, które objawił Jezus jest określenie „Abba”, czyli ojciec. Słowa tego w czasach Jezusa używały dzieci w stosunku do ziemskich ojców, nikt natomiast nie ośmieliłby się zwracać w ten sposób do Boga. Jezus poprzez słowo „Abba” wprowadza w intymną więź, jaka łączy Go z Ojcem. Odtąd w identyczny sposób będą mogli modlić się do Boga wszyscy uczniowie Jezusa.
Relacje miłości Boga jako ojca do każdego człowieka (dziecka Bożego) trafnie oddaje Jego „list” skompilowany z tekstów biblijnych:
Moje dziecko,
Możesz mnie nie znać, ale Ja wiem o Tobie wszystko (Ps 139, 1)
Wiem kiedy siedzisz i kiedy wstajesz (Ps 139, 2)
Znam wszystkie Twoje drogi (Ps 139, 3)
Nawet wszystkie włosy na Twojej głowie są policzone (Mt 10, 29-31)
Ponieważ zostałeś stworzony na mój obraz (Rdz 1, 27)
We mnie żyjesz, poruszasz się i jesteś (Dz 17, 28)
Bo jesteś moim potomstwem (Dz 17, 28)
Znałem Cię zanim zostałeś poczęty (Jr 1, 4-5)
Wybrałem Ciebie gdy planowałem stworzenie (Ef 1, 11-12)
Nie byłeś pomyłką (Ps 139, 15)
Wszystkie Twoje dni są zapisane w mojej księdze (Ps 139, 16)
Określiłem dokładny czas Twojego urodzenia i miejsce zamieszkania (Dz 17, 26)
Jesteś cudownie stworzony (Ps 139, 14)
Ukształtowałem Cię w łonie Twojej matki (Ps 139, 13)
I byłem pomocny w dniu twoich narodzin (Ps 71, 6)
Jestem fałszywie przedstawiany przez tych, którzy mnie nie znają (J 8, 41-44)
Nie jestem odległy i gniewny, jestem pełnią miłości (1 J 4, 16)
I całym sercem pragnę Cię tą miłością obdarzyć (1 J 3, 1)
Po prostu dlatego, że jesteś moim dzieckiem, a Ja – Twoim Ojcem (1 J 3, 1)
Daję Ci więcej niż Twój ziemski ojciec mógłby Ci zapewnić (Mt 7, 11)
Bo jestem Ojcem doskonałym (Mt 5, 48)
Wszelkie dobro, jakie otrzymujesz, pochodzi z mojej ręki (Jk 1, 17)
Zaopatruję cię i zaspokajam wszystkie Twoje potrzeby (Mt 6, 31-33)
Moim planem jest dać ci dobrą przyszłość (Jr 29, 11)
Ponieważ kocham Cię miłością wieczną i nieskończoną (Jr 31, 3)
Moich myśli o Tobie jest więcej niż ziaren piasku na brzegu morza… (Ps 139, 17-18)
I cieszę się Tobą, śpiewając z radości (Sof 3, 17)
Nigdy nie przestanę czynić Ci dobra (Jr 32, 40)
Gdyż jesteś moją drogocenną własnością (Wj 19, 5)
Z całego serca i z całej duszy chcę, byś mieszkał bezpiecznie (Jr 32, 41)
I pokazać Ci rzeczy wielkie i wspaniałe (Jr 33, 3)
Jeśli będziesz mnie szukał z całego serca, znajdziesz mnie (Pwt 4, 29)
Rozkoszuj się mną, a dam Ci to, czego pragnie Twoje serce (Ps 37, 4)
Bo to Ja daję Ci takie pragnienia (Flp 2, 13)
Jestem w stanie dać ci o wiele więcej, niż możesz sobie wyobrazić (Ef 3, 20)
To we mnie znajdziesz największe wsparcie i zachętę (2 Tes 2, 16-17)
Jestem też Ojcem, który pociesza Cię we wszelkich twoich smutkach (2 Kor 1, 3-4)
Kiedy jesteś załamany, jestem blisko Ciebie (Ps 34, 18)
Tak jak pasterz niosący owieczkę, trzymam Cię blisko mojego serca (Iz 40, 11)
Pewnego dnia otrę wszystkie łzy z Twoich oczu (Ap 21, 3-4)
I uwolnię od wszelkiego bólu, który znosiłeś na ziemi (Ap 21, 3-4)
Jestem Twoim Ojcem i kocham Cię dokładnie tak, jak kocham mojego syna, Jezusa (J 17, 23)
Bo w Jezusie objawiłem moją miłość do Ciebie (J 17, 26)
On jest wiernym odbiciem mnie samego (Hbr 1, 3)
Przyszedł by udowodnić, że jestem z Tobą, nie przeciwko Tobie (Rz 8, 31)
By powiedzieć Ci, że nie liczę Twoich grzechów (2 Ko 5, 18-19)
Jezus umarł, żebyśmy – Ty i ja – mogli zostać pojednani (2 Kor 5, 18-19)
Jego śmierć była najwyższym wyrazem mojej miłości do Ciebie (1 J 4, 10)
Oddałem wszystko, co kochałem, by zdobyć Twoją miłość (Rz 8, 31-32)
Jeśli przyjmiesz dar mojego Syna Jezusa, przyjmiesz mnie samego (1 J 2, 23)
I nic już nigdy nie oddzieli Cię od mojej miłości (Rz 8, 38-39)
Przyjdź do mnie, a wyprawię największą ucztę, jaką niebo kiedykolwiek widziało (Łk 15, 7)
Zawsze byłem Ojcem i zawsze Nim będę (Ef 3, 14-15)
Ale czy Ty… “chcesz być moim dzieckiem?” (J 1, 12-13)
Czekam na Ciebie (Łk 15, 11-32)
Kocham Cię, Twój Tatuś, Bóg Wszechmogący.
fot. Pixabay
