Znak kobiety zostaje za chwilę przysłonięty innym, złowrogim obrazem: „I inny znak się ukazał na niebie: Oto wielki Smok barwy ognia, mający siedem głów i dziesięć rogów a na głowach jego siedem diademów” (Ap 12,3). Mityczny smok występuje w starożytnych mitach mezopotamskich, w mitologii greckiej i kananejskiej. Zna go również Biblia. W Starym Testamencie opisywany jest jako wielogłowy potwór morski – Lewiatan (Ps 74,13-14). „Żydzi znali wiele opowieści o wielkim złym gadzie Lewiatanie, jedna z nich głosiła nawet, że miał on zostać zabity i podany jako jedno z dań na uczcie mesjańskiej” (C. Keener). Smok bywa też interpretowany jako wróg ludu Bożego – Izraela. Jest więc faraonem pokonanym podczas przejścia przez Morze Czerwone (Wj 14,21nn), Nabuchodonozorem (Jr 51,4), bałwochwalstwem epoki hellenistycznej  (Dn 14,23nn). Jan zapewne wzoruje się na opisie proroka Daniela (Dn 7,7). Ma również na myśli cesarzy rzymskich. Jednakże w dalszym opisie utożsamia go z szatanem.

Smok ma kolor czerwieni, ognia. Wskazuje to na jego siłę niszczycielską. „Barwa ognia symbolizuje zarówno żądzę rozlewu krwi, jak przypomina ogień piekielny” (A. Jankowski). Inspiracją dla Jana mogła być barwa boga Seta albo węża Marduka. Siedem głów to wyraz ogromnej potęgi, a także inteligencji. Jan być może ma na myśli Cesarstwo Rzymskie i siedem pagórków Rzymu. Róg to z kolei synonim niezwyciężonej mocy. „Diademy mówią o uzurpacji władzy, co odpowiada Janowemu tytułowi szatana: «władca tego świata» (por. też Łk 4,6)” (A. Jankowski).

Smok rzuca wyzwanie samemu niebu, próbując zburzyć boski ład i harmonię: „A ogon jego zmiata trzecią część gwiazd nieba: i rzucił je na ziemię” (Ap 12,4). Ten obraz może mieć podwójne znaczenie. W starożytności biblijnej gwiazdy utożsamiano z aniołami. Byłby to więc obraz upadłych aniołów, którzy zbuntowali się przeciw swemu Stwórcy. Gdyby szukać analogii do Kościoła, upadające gwiazdy oznaczałyby wiernych chrześcijan, którzy kuszeni przez szatana wybrali własną drogę, bez Boga. Święty papież Paweł VI, w przemówieniu wygłoszonym z okazji sześćdziesiątej rocznicy objawień fatimskich, nawiązując do ogona Smoka, stwierdził: „Ogon diabła powoduje rozpadanie się świata katolickiego. Ciemność szatana weszła do Kościoła katolickiego i rozprzestrzeniła się na cały Kościół, nawet na jego szczyty. Odstępstwo, utrata wiary rozprzestrzenia się na całym świecie i na najwyższych poziomach w Kościele”.

Smok ma jednakże większe zakusy; chce uderzyć w Niewiastę: „I stanął Smok przed mającą rodzić Niewiastą, ażeby skoro porodzi, pożreć jej Dziecię” (Ap 11,4). „Między czerwonym Smokiem a Niewiastą z nowonarodzonym synem wybucha konflikt. Wkrótce rozpocznie się wielkie starcie między Złem a Dobrem. Dokona się ono w klimacie ogromnego napięcia, zważywszy na nierówne siły po obu stronach: potężny potwór i krucha kobieta, która co dopiero porodziła” (G. Ravasi).

Opis narodzin dziecka wskazuje na Mesjasza: „I porodziła Syna – Mężczyznę, który wszystkie narody będzie pasał rózgą żelazną. I zostało uniesione jej Dziecię do Boga i do Jego tronu” (Ap 12,5). Syn opisany jest za pomocą Psalmu 2. Jest to psalm mesjański, ukazujący Króla-Mesjasza, pasterza, władcy i sędziego, który uzbrojony w żelazne berło, łamie wszelki bunt swych wrogów. Nowo narodzony Syn – Mężczyzna, to Chrystus, Syn Maryi. Od chwili Jego narodzin uderzyło w Niego zło, pragnące Go zniszczyć. Walka trwała całe ziemskie życie Jezusa. Szatan sądził, że ostatecznie pokona Jezusa na krzyżu. Tymczasem został On uniesiony do tronu Boga. Planowana porażka okazała się zwycięstwem. Smok przegrał pierwszą batalię, ale nie odstąpił.

Tymczasem „Niewiasta zbiegła na pustynię, gdzie miejsce ma przygotowane przez Boga, aby ją tam żywiono przez tysiąc dwieście sześćdziesiąt dni” (Ap 12,6). Ta odsłona nawiązuje do przejścia przez pustynię w czasie exodusu Izraela z niewoli egipskiej. Pustynia była wówczas miejscem kuszenia, odejścia od Boga i grzechu Izraela, ale z drugiej strony łaskawości Boga, Jego czułej opieki i troski, dojrzewania więzi i intymnej relacji. Później pustynia stała się synonimem bezpieczeństwa, ucieczki przed prześladowaniami. Tak było na przykład w czasach Eliasza i machabejskich.

Bóg karmi również i troszczy się o Niewiastę zbiegłą na pustynię. W tym miejscu możemy pomyśleć o współczesnym Kościele, który przeżywa ciężki okres kryzysu. Zło uderza w niego z zewnątrz i od wewnątrz. Jednak Bóg jest z nim. Podobnie jak na pustyni karmił Izraela manną (Wj 16,32), tak teraz karmi swych wyznawców Boskim pokarmem – Eucharystią i Słowem. Czas pustyni i próby trwa trzy i pół roku; jest to czas stosunkowo długi, ale ograniczony. Ojcowie Kościoła uważają, że jest to czas przed Paruzją, czyli ponownym triumfalnym przyjściem Chrystusa na ziemię.

Pytania do refleksji:

  • Z czym kojarzy ci się smok? W jaki sposób możesz połączyć go z Szatanem?
  • Czy nie jesteś upadającą gwiazdą?
  • Kto wygrywa w twoim życiu: smok czy ty? Czym uzasadniasz własne porażki?
  • Jaki rodzaj zła uderza najbardziej w Kościół dziś?
  • Co jest twoją pustynią? W jaki sposób doświadczasz na niej opieki Bożej?

fot. Pixabay