Piłat wywodził się z arystokratycznego rodu Poncjuszów. W latach dwudziestych i trzydziestych pierwszego wieku pełnił przez dziesięć lat funkcję prefekta Judei, która w owym czasie należała do rzymskiej prowincji Syrii. Postać Piłata nie jest jednoznaczna i budzi kontrowersje biblistów. Historycy na ogół oceniają go negatywnie, natomiast ewangeliści i pierwsi chrześcijanie mieli do niego więcej sympatii. Apokryfy umieściły go w gronie nawróconych pogan, a nawet w gronie męczenników.

Piłat objął rządy w Judei dzięki Sejanowi, który był zdecydowanym antysemitą. Jego sposób myślenia przejął również protegowany. Filon z Aleksandrii charakteryzuje Piłata jako człowieka z natury hardego, samowolnego i nieustępliwego i zarzuca mu przekupność, gwałtowność, łupiestwo, znęcanie się nad ludźmi, obraźliwe zachowanie, nieustanne kaźnie bez postępowania sądowego, nieznośne okrucieństwo. Gdyby nawet sąd ten był nieco przesadny, pozostaje i tak obraz człowieka nieobliczalnego, okrutnego (J. Gnilka). O braku dyplomacji w sposobie sprawowania funkcji przez Piłata świadczą fakty. Już na początku swoich rządów wniósł sztandary z wizerunkiem cesarza do twierdzy Antonia, o czym relacjonuje Józef Flawiusz: Gdy jego żołnierze przybyli do Jerozolimy, nakazał im przynieść proporce będące symbolem Cezara. Proporce zostały przyniesione pod osłoną nocy, lecz ich obecność została niebawem odkryta. Wielu Żydów przybyło do Cezarei namówić Prokuratora do zniesienia tych symboli. Przez pięć dni Piłat nie chciał ich wysłuchać, lecz już szóstego zasiadł w fotelu sędziego. Gdy Żydzi zebrali się, kazał otoczyć ich kordonem żołnierzy i zagroził śmiercią jeśli nie przestaną go dręczyć swoimi postulatami. Ci rzucili się na ziemię i odsłonili swoje karki mówiąc, że wolą zginąć niż dopuścić do pogwałcenia swoich praw. Piłat, nie chcąc zabijać tak wielu, ustąpił i zdjął proporce.

Innym razem umieścił kilka pozłacanych tarcz w pałacu Heroda ku czci cezara. Wprawdzie widniała na nich jedynie inskrypcja, jednak Żydzi domagali się ich usunięcia, uważając, że są bałwochwalcze. Piłat ustąpił dopiero na rozkaz Tyberiusza. Innym wielkim świętokradztwem namiestnika było naruszenie świątynnego skarbca: użył świętego skarbu świątynnego, zwanego Korbanem, aby doprowadzić wodę do Jerozolimy przez akwedukt. Oburzony tłum złorzeczył Piłatowi; lecz ten posłał żołnierzy przebranych za cywilów w motłoch. Na dany sygnał, bunt żydowski został stłumiony kijami (Józef Flawiusz). W czasie publicznej działalności Jezusa Piłat dokonał rzezi pielgrzymów żydowskich wędrujących do Jerozolimy. Ich krew zmieszał z krwią ich ofiar (por. Łk 13, 1). Gwoździem do trumny była śmierć uzbrojonych Samarytan, których wymordował, gdy chcieli wejść na świętą górę Garizim. Przyszłość Piłata nie przedstawiała się różowo. Został pozbawiony urzędu przez legata Syrii i wezwany na dwór cesarski, by się wytłumaczyć. Na szczęście dla niego, nim dotarł do Rzymu, Tyberiusz zmarł.

Piłat jest przykładem nieumiejętnego zarządzania i niewłaściwego wykorzystania władzy. Biblia niejednokrotnie przypomina, że prawdziwa władza pochodzi od Boga, jednak jej celem jest służba ludziom. Władza powierzana osobom bezwzględnym, niemiłosiernym, jest zapowiedzią katastrofy. Prowadzi do manipulacji, nadużyć, wykorzystywania innych i przemocy. By do tego nie doszło, potrzeba ciągłej rewizji, refleksji i rozeznawania jej skutków i wpływu na innych. Męską przemoc rozumianą jako agresywne działanie należy uznać za przejaw osobistego niepowodzenia na polu sublimacji uczuć i potrzeb. […] Gniew lub nienawiść mogą mieć konsekwencje w postaci agresywnego działania, ale nie jest to nieuniknione. Człowiek bowiem z reguły jest zdolny do autorefleksji – a tym samym do rozważenia różnych możliwości działania – jak też do kierowania impulsami (B. Süfke). Thomas Craughwell radzi: Jeśli kierowanie ludźmi sprawia ci zbyt wielką frajdę, czas zatrzymać się na chwilę i ocenić sytuację. Czy postępujesz sprawiedliwie, czy zbyt surowo? Warto pamiętać, że najpotężniejszy Władca nie jest z tego świata.

Pytania do refleksji i modlitwy:

  • Z jakimi cechami kojarzy mi się postać Piłata?
  • Czy jestem dyplomatyczny czy raczej bezkompromisowy?
  • Jak sprawuję powierzoną mi władzę? Czy nie wykorzystuję jej dla własnych niejasnych interesów?
  • W jaki sposób wyrażam moją agresję i gniew?

Więcej w książce: Mężczyźni | wydawnictwowam.pl

fot. Filmweb