Papież Franciszek wielokrotnie używa określenia „rozeznawanie”. Czym tak naprawdę jest proces rozeznawania? Tłumaczy to w swoim wystąpieniu na konferencji prasowej w Watykanie ojciec Giacomo Costa SJ.

Konferencja prasowa prezentowała „Instrumentum Laboris” przyszłego Synodu poświęconego młodzieży i odbyła się 19 czerwca 2018 roku.

„Rozeznawanie odbywa się między alternatywnymi opcjami, jakie stawia przed nami życie, w warunkach niepewności i w kontekście kontrastujących ze sobą wewnętrznych poruszeń – tłumaczył ojciec Costa. Dotyczy ono przede wszystkim fundamentalnych wyborów względem stanu życia (małżeństwo, kapłaństwo, życie zakonne), podjęcia studiów, przyszłego zawodu i społecznego zaangażowania, na przykład politycznego. Ale może również obejmować bardziej powszednie decyzje (zarządzanie czasem, poziom zamożności, inwestycje, opcje wyborcze itp.), które determinują to, co dziś nazywamy „stylem życia”.

W rozeznawaniu jesteśmy wezwani do rozpoznania głosu Ducha pośród wielu innych głosów, które docierają do nas z otaczającego nas świata, i do podjęcia decyzji pójścia za nim; w konsekwencji chodzi o podjęcie konkretnego działania potwierdzającego dokonany wybór, a także o postawę uważności, która towarzyszy nam w czasie i przenika całą naszą egzystencję.

Rozeznawanie nie jest więc jedynie techniką podejmowania decyzji lecz ćwiczeniem sumienia opartym na wierze w to, że pełnia życia jest darem ofiarowanym każdemu człowiekowi. Dynamika rozeznawania dotyczy życia każdej osoby, ale jest także wyzwaniem dla różnych grup, organizacji i instytucji, począwszy od tych kościelnych: również im powierza Duch misję, której realizacja wymaga ciągłego rozeznawania”.

Podczas najbliższego Synodu poświęconego młodzieży w kontekście wiary i rozeznawania powołania, który odbędzie się w Rzymie w dniach 3-28 października 2018, ojciec Costa będzie Specjalnym Sekretarzem czuwającym nad wspólnym procesem rozeznawania.

„W świetle powyżej refleksji, możemy spojrzeć na cały proces synodalny jako na ćwiczenie polegające na rozeznawaniu […]”. To ćwiczenie „podzielone na trzy etapy wierne charakterystyce procesu rozeznawania: rozpoznanie, interpretacja, wybór, będzie metodą pracy podczas Synodu: każdy tydzień pracy skupi się na jednej z trzech części”.

Rozpoznanie

„Pierwsza część (rozpoznanie) wymaga stanięcia wobec rzeczywistości, nie w celu przeprowadzenia socjologicznej analizy, lecz ze spojrzeniem ucznia, poszukującego śladów przechodzącego Pana; przyglądając się im w postawie otwartości i miłosierdzia, unikając uprzedzeń i demonizacji.

Dla tych, którym leży na sercu los młodzi ludzie i chcą im towarzyszyć ku pełnemu życiu, niezbędne jest poznanie realiów, w jakich żyją, zaczynając od najbardziej bolesnych jak wojna, więzienie czy marginalizacja. Równie konieczne jest wsłuchanie się w ich niepokoje, nawet gdy kwestionują praktyki Kościoła (na przykład żywotność liturgii czy rolę kobiet) lub dotykają złożonych problemów, takich jak seksualność”.

Ojciec Costa podkreśla, że bardzo ważne jest na tym etapie uświadomienie sobie zarówno mocnych jak i słabych stron obecności Kościoła w świecie młodych.

Interpretacja

„Druga część Instrumentum Laboris (interpretacja) nie dostarcza jeszcze gotowej interpretacji rzeczywistości – jest to zadanie Ojców Synodalnych – ale oferuje niektóre narzędzia do jej głębszego odczytania. Jednym z kluczowych terminów pomocnych w odczytaniu tej rzeczywistości jest towarzyszenie – posługa, której młodzi ludzie domagają się sygnalizując swoje poczucie osamotnienia wobec skomplikowanego świata. Posługa towarzyszenia wzywa do działania każdego, kto zajmuje się kierownictwem duchowym i jest do tego przez lata formacji przygotowany, ale nie tylko. Dotyczy ona wielu innych osób, którzy spotykają się z młodymi ludźmi w różnych obszarach ich życia, w rodzinie, szkole, Internecie, działalności sportowej i kulturalnej, aż do sytuacji ekstremalnych, takich jak choroba, ból czy marginalizacja.

Do stania się autentycznymi towarzyszami powołani są rodzice, psycholodzy, nauczyciele, formatorzy, wychowawcy, trenerzy i w zasadzie społeczność chrześcijańska jako całość. Sami młodzi ludzie mówią o cechach, jakie powinien posiadać dobry towarzysz. Poczynając od bycia świadomym własnych słabości, musi być świadkiem zaufania i nadziei, a nie surowym sędzią lub kimś, kto próbuje narzucić ustalone modele. Nic tak nie oddala młodych od Kościoła jak wszelkiego rodzaju nadużycia (seksualne lub dotyczące władzy i spraw finansowych). Towarzyszenie wymaga podjęcia ryzyka, aby uwolnić się od swoich zapatrywań, pozwalając osobom, którym towarzyszymy, by odkryły swoją oryginalność jaką obdarzył ich Stwórca, a nie żeby tylko biernie odtwarzały istniejące schematy”.

Wybór

„Trzecia część (wybór) zachęca cały Kościół, aby podjął decyzje, które doprowadzą do duchowego ożywienia. Tę rysującą się perspektywę można prześledzić w nauczaniu papieża Franciszka, który podkreśla wagę różnych aspektów ludzkiego życia: troskę o wspólny dom i osoby marginalizowane oraz współpracę i dialog jako drogę budowania ludu Bożego i promowania wspólnego dobra. Ta perspektywa opiera się na intuicji bycia Kościołem wychodzącym naprzeciw, bez zachamowań i niepokojów o zajmowanie miejsca w centrum”.

Przyszły Sekretarz Synodu widzi potrzebę rozeznawania, by rozpocząć proces oczyszczenia i radykalnej reformy. Według niego rozeznawanie to najlepszy punkt wyjścia, by ruszyć z miejsca i poważnie zmierzyć się z wyzwaniami rzucanymi przez młode pokolenie.

Kończąc swoją prezentację, ojciec Costa wyraził nadzieję, że zbliżający się Synod będzie okazją do rozwoju Kościoła w jego zdolności rozeznawania i położy podwaliny pod działania, które zaowocują duchowym bogactwem i duchowym ożywieniem wiernych. „Zdecydowanie się na rozeznawanie, a nie na z góry narzucone rozwiązania, oznacza podjęcie ryzyka, ale jest przede wszystkim aktem wiary w moc Ducha”.

Foto: Ojciec Giacomo Costa SJ wraz z generałem jezuitów ojcem Arturo Sosa SJ (źródło: GESUITInews).