Od niedawna dostępna jest na rynku książka o oporze Wielkopolan wobec komunistów opublikowana pod koniec zeszłego roku przez Instytut Pamięci Narodowej. W publikacji autorstwa Elżbiety Wojcieszyk znajdujemy wiele ciekawych informacji o naszym współbracie o. Czesławie Białku SJ. Na okładce umieścił Wydawca zdjęcie harcerzy z Instruktorskiej Drużyny Akademickiej „Rola” w towarzystwie ojca Czesława.

W grudniu 1956 roku, z inspiracji ojca Białka powstał Komitet Studenckiej Pomocy dla Więźniów Politycznych. Przeczytamy o tym na stronach 58-60. Natomiast na stronach 183-188 poznamy jego działalność jako kapelana reaktywowanego w 1956 roku Związku Inwalidów Wojennych RP.

Czesław Białek urodził się 18 lipca 1920 r. w Warszawie, wstąpił do Towarzystwa Jezusowego 15 lipca 1936 r. i sakrament święceń przyjął 16 kwietnia 1950. Zmarł 9 marca 1984 r. w Poznaniu. Podczas II wojny światowej prowadził ożywioną akcję wysyłania paczek do obozów koncentracyjnych i organizował ucieczki Żydów z getta w Nowym Sączu. W powstaniu warszawskim walczył na Woli i został postrzelony w nogę. Otrzymał Krzyż Walecznych oraz Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. Po wojnie ukończył rozpoczęte w 1943 roku studia teologiczne w Krakowie i po święceniach został posłany do pracy jako misjonarz ludowy. Zawsze pragnął wyjechać na misje do Zambii. Przez kilka lat bezskutecznie starał się o paszport i pozwolenie na wyjazd u ówczesnych władz PRL. Skazywany trzykrotnie przez sądy komunistyczne na karę więzienia, otrzymał łącznie karę 8 lat i 6 miesięcy, wyszedł ostatecznie ze zrujnowanym zdrowiem. W 1971 roku amputowano mu lewą nogę. Jako inwalida pozostał dalej czynny, organizując w Poznaniu biuro pomocy misjom, patronował akcji wysyłania paczek z żywnością i odzieżą oraz sprzętu medycznego.

Ojciec Białek ukończył studia antropologiczne i uzyskał w 1973 roku doktorat. W czasie stanu wojennego w okresie wielkiego zrywu „Solidarności” spieszył z pomocą represjonowanym. Był zaangażowany w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Cieszył się, szczególnie w Poznaniu, wielkim autorytetem. Pozostawił znaczny dorobek pisarski głównie o tematyce misyjnej, między innymi książkę „Jezuici polscy w Misji Zambeskiej” (Warszawa 1980).

Elżbieta Wojcieszyk, „Fanatycy” i inni. Opór Wielkopolan wobec komunistów w latach 1956-1970, IPN, Poznań-Warszawa 2019.

Foto: Archiwum Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej Towarzystwa Jezusowego.