Z miłości do sportu: Prezentacja Księgi Pamiątkowej Kazimierza Papee

W roku 2022 przypada 100. rocznica Powstania Klubu Sportowego Gedania założonego w Wolnym Mieście Gdańsku w 1922 roku. Centralne obchody jubileuszowe odbyły się dnia 15 września tego roku. Rozpoczęła je uroczysta Msza św. w parafii św. Stanisława bpa i męczennika w Gdańsku-Wrzeszczu, po której przed historycznym stadionem Gedanii otwarto wystawę pod hasłem

„Z miłości do sportu. Z dumy bycia Polakiem”,

a następnie złożono kwiaty pod pomnikiem członków Klubu Sportowego Gedania poległych w czasie II wojny światowej.

W południe w auli konferencyjnej historycznego gmachu Dyrekcji Kolei Państwowych w Gdańsku odbyła się prezentacja oryginału oraz odnowionych graficznie reprintów „Księgi Pamiątkowej Kazimirza Papee”. Album ten Papee otrzymał będąc Komisarzem Generalnym Rzeczpospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku.

Oryginał „Księgi” pochodzi z archiwum prowadzonego przez jezuitów Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych w Rzymie.

Proces powstania reprintu Księgi Pamiątkowej obejmował techniczne przygotowanie albumu do druku oraz opracowanie merytoryczne, obejmujące historię powstania albumu, jego losy oraz prezentację zawartości, na którą składają się okolicznościowe zdjęcia. Zdjęcia zebrane w albumie dotyczą: otwarcia sezonu tenisowego Sekcji Tenisowej Klubu Sportowego „Gedania” w 1936 r. na kortach tenisowych Polskiej Rady Sportowej w Gdańsku – 16 zdjęć; wielkich zawodów motocyklowych i parady motocyklowej z udziałem polskich i niemieckich klubów sportowych, zorganizowanych przez Polską Radę Sportową 21 października 1934 r. – 17 zdjęć oraz pochodu manifestacyjnego ludności polskiej Wolnego Miasta Gdańska urządzonego z okazji wyborów do parlamentu Gdańska 7 kwietnia 1935 r. – 28 zdjęć.

W uroczystościach i prezentacji Księgi Pamiątkowej uczestniczyli: prezes IPN – dr Karol Nawrocki; rektor Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych w Rzymie – o. Henryk Droździel SJ (poniżej tekst wystąpienia rektora PISK); rektor Kolegium Jezuitów w Gdyni o. Piotr Szymański SJ; superior jezuitów z Gdańska – o. Jarosław Kuffel SJ; prezes Gedanii 1922 – Władysław Barwiński; dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku – dr Paweł Piotr Warot; pani dr Lidia Potykanowicz-Suda, współpracowniczka PISK; dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku – dr hab. Janusz Trupinda, przedstawiciele Gedanii oraz liczni zaproszeni goście.

Na zdjęciu głównym: Spotkanie w czasie prezentacji reprintu Księgi Pamiątkowej w dawnym gmachu Dyrekcji PKP. Od lewej dr Janusz Trupinda, dr Lidia Potykanowicz-Suda oraz o. Henryk Droździel SJ, rektor PISK. Gdańsk, 15.09.2022, fot. z archiwum PISK.

Przemówienie rektora PISK

Słowo o. Henryka Droździela SJ, Rektora Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych w Rzymie na obchodach 100. Klubu sportowego „Gedania”. Gdańsk, 15.09.2022.

Szanowni Organizatorzy, Współorganizatorzy, Sponsorzy i zaproszeni Goście.
Szanowni Państwo!

Zgromadziły nas w tym gościnnym miejscu obchody 100. rocznicy Klubu Sportowego „Gedania” oraz prezentacja reprintu Księgi Pamiątkowej, ofiarowanej Kazimierzowi Papée, Komisarzowi Generalnemu RP w Wolnym Mieście Gdańsku przez Sekcję Tenisową Klubu Sportowego „Gedania” w sierpniu 1936 roku. Oryginał prezentowanej Księgi znajduje się w archiwum Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych w Rzymie.

Instytut powstał w 1958 r. dzięki inicjatywie dwóch wyjątkowych osób: kard. Stefana Wyszyńskiego (+1981) prymasa Polski i o. Eugeniusza Reczka (+1971), jezuity z Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej, którego współbracia prowadzą nadal to dzieło. Powołany do życia w Rzymie, Instytut do dziś ma swoją siedzibę główną w Wiecznym Mieście, choć od 1974 roku posiada także Punkt Konsultacyjny przy jezuickim Collegium Bobolanum w Warszawie.

Celem Instytutu jest gromadzenie, porządkowanie i udostępnianie materiałów archiwalnych, lub ich kopii, dotyczących historii Kościoła w Polsce i krajów ościennych, ze szczególnym uwzględnieniem archiwów watykańskich oraz włoskich. Zbiory Archiwum PISK na przestrzeni lat poszerzyły dodatkowo darowizny i materiały archiwalne pozyskane od instytucji oraz osób prywatnych. Te ostatnie dotyczą zwłaszcza okresu II wojny światowej i działalności polskiej emigracji powojennej.

Prezentacja „Księgi Pamiątkowej Kazimierza Papée” wpisuje się w statutową działalność Pontificio Istituto degli Studii Ecclesiastici, który z innymi podobnymi instytucjami działającymi poza granicami Polski, uczestniczy w ochronie polskiego dziedzictwa narodowego.

Pragnę serdecznie podziękować tym, którzy oryginał Księgi pieczołowicie przechowali i tym, którzy wyszli z inicjatywą jej udostępnienia. Tu specjalne podziękowania należą się współpracowniczce Papieskiego Instytutu Studiów Instytutu p. dr Lidii Potykanowicz-Suda, p. dr hab. Januszowi Trupindzie, dyrektorowi Muzeum Zamkowego w Malborku oraz p. Katarzynie Lisieckiej – Naczelnikowi Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Gdańsku i tym, którzy prezentację Księgi uczynili możliwą.

Dziękuję Gospodarzom obchodów 100. Gedanii, spadkobiercom jej historycznej i sportowej tradycji oraz Instytutowi Pamięci Narodowej jako współorganizatorowi tego wydarzenia.
Proszę mi pozwolić jeszcze na trzy krótkie dygresje.

W jubileuszowych obchodach pojawiają się trzy słowa: miłość do sportu, miłość do ojczyzny i pamięć.

Prawdziwy sport charakteryzuje się braterstwem i przyjaźnią, zgodą i pokojem między sportowcami, szacunkiem i harmonią wśród różnorodności. Nie jest zachętą do dominacji jednego narodu czy ludu nad innym ani do wykluczania słabszych. Uczy podejmowania wyzwań, trudu, wytrwałości w dążeniu do ważnych życiowych celów, akceptacji własnych ograniczeń, niepoddawania się im oraz przezwyciężania siebie. Tak rozumieli sport założyciele „Gedanii”.

Pasja sportowa założycieli i członków Gedanii łączyła się z miłością do ojczyzny, do Polski, z której byli dumni.

Jest dobra i zła duma. Zła duma patrzy na innych z góry i z pogardą, doświadczyli jej członkowie Gedanii ze strony tak Niemców, jak i Rosjan. Dobra duma jest przeciwieństwem tej złej. Dobra duma ceni sobie dobro, piękno, wartość pokojowego i sportowego współzawodnictwa, gdyż nie sprzeciwiają się one miłości do własnego domu, do swojej ojczyzny, ale umie cieszyć się razem z innymi, którzy czynią podobnie. Kto kocha swoją ojczyznę, zrozumie drugiego, który kocha także swoją ojczyznę i znajdzie z nim wspólny język.

Kolejne „jubileuszowe” słowo to „pamięć”. Oznacza ona przede wszystkim człowieka, który pamięta. Pamięć pozwala sięgnąć w przeszłość i połączyć to, co było z tym, co jest dziś, a w konsekwencji poznać kim jestem, jako osoba i kim jesteśmy, jako wspólnota. Pamięć w połączeniu z wyobraźnią pozwala nam sięgnąć ku przyszłości, ku celom, które sobie stawiamy, wartościom, którym chcemy poświęcić życie. Bez pamięci nie wiemy, kim jesteśmy. „Bez pamięci umieramy”, jak powiedział kiedyś Jan Paweł II. Pamięć uczy nas kochać to, co było i to, co będzie już „tu i teraz”.

Niech jubileusz Klubu Sportowego Gedania i dzisiejsze obchody rozbudzą w nas entuzjazm w tych trzech wymienionych obszarach.

Dziękuję za zaproszenie do zabrania głosu. Dziękuję za uwagę i piękny klimat jubileuszowych uroczystości. Niech Pan błogosławi wszystkich.

o. Henryk Droździel SJ — Rektor Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych w Rzymie

Gdańsk, 15.09.2022